از جمله خطراتى که همواره جامعه بشرى را مورد تهدید قرار داده و در عصر قدرت و تکنولوژى خطراتى صد افزون براى بشریت به بار آورده لجام گسیختگى غرایز، خودخواهى‏ها و تمایلات سرکش نفسانى است. این پدیده شوم نه تنها از جانب علم و دانش و فلسفه‏هاى بشرى مهارشدنى نیست، بلکه اربابان قدرت و دانش را نیز به اسارت خود درآورده و علم و تکنولوژى را نیز در این جهت، استخدام کرده است.

آن عامل نیرومندى که انسان را از اسارت هواهاى نفسانى آزاد ساخته و قدرت رویارویى با طغیان‏هاى زندگى‏سوز نفس اماره را مى‏بخشد، ایمان استوار دینى است.

 

«داستایوفسکى» مى‏گوید: «اگر خدا (دین) نباشد همه چیز مباح است».[1] یعنى غیر از خداباورى و ایمان مذهبى هیچ عامل دیگرى توان بازدارندگى از اعمال ضداخلاقى، بیمارى بى‏عدالتى، تجاوز و فساد و تباهى و رام کردن نفس اماره و سرکش آدمى را ندارد.[2]

 

افزون بر آنچه گذشت کارکردهاى روان‏شناختى،[3] فرا روانشناختى،[4] روان‏تنى‏[5] و جسمانى دیگرى براى دین ذکر شده که به ذکر عناوین آنها بسنده نموده و خواننده عزیز را به مطالعه و جستجوى بیشتر در این زمینه فرا مى‏خوانیم.

 

8. بهداشت و سلامت جسمانى، طول عمر، پایدارى در فعالیت‏هاى فیزیکى، تقویت سیستم ایمنى و دفاعى بدن، تسریع در بهبودى و کوتاه کردن دوران درمان.[6]

 

9. ایجاد خضوع، تعبد و تسلیم در جهانى آکنده از سرگردانى و تعارضات فکرى.[7]

 

10. عشق و محبت، پاسخ به غرایز فرامادى بشر و ایجاد لذت‏هاى فراجسمانى،[8] تصفیه غم‏ها و جذب شادى‏ها.[9]

 

11. کاهش اضطراب، ترس‏ها و وحشت‏ها؛ به ویژه ترس از مرگ.[10]

 

12. افزایش قدرت کنترل و مدیریت ذهن (سایکو سیبرنتیک)[11] و تصویرسازى ذهنى.[12]

 

13. شجاعت‏آفرینى و افزایش قدرت پایدارى در برابر دشمنان و زورمندان.[13]

 

14. بهداشت و سلامت روح و حقیقت برین وجود آدمى.[14]

 

15. ایجاد وقار و سنگینى و دورى از جلفى و سبکى.[15]

 

16. کاهش عملیات جنسى.[16]

 

17. انگیزش، پرورش و تفسیر تجربه‏هاى دینى‏[17].

 

جمع‏بندى این قسمت را با سخنى از «میلتون یینگر»[18] به پایان مى‏بریم.

 

او در مقاله «دین و نیازهاى فرد»[19] مى‏نویسد: در پزشکى روان‏تنى وقتى نکات زیر را ملاحظه کنیم، ارزش دین آشکار مى‏شود:

 

1. دین، انسان را به یک فلسفه حیات مسلح مى‏کند و به عقل وى روشنگرى لازم را مى‏بخشد. دین براى یک فرد نقشى را ایفا مى‏کند که قطب‏نما براى یک کشتى و در دریاى زندگى جهت و راهنمایى در اختیار او مى‏نهد.

 

2. دین بر اراده انسان تأکید مى‏نهد، آن را تقویت و فرد را کمک مى‏کند تا به فرمان‏هاى عقل گردن نهد.

 

3. دین نیازهاى‏اساسى روح، به‏ویژه نیاز به عشق و جاودانگى را، تحقق مى‏بخشد[20].

 

چرا دین؟ چرا اسلام؟ چرا تشیع؟، ص:30 -  33

 

[21]

 

 

 

 

 

 

[1] ( 1). شهید مطهرى، تعلیم و تربیت در اسلام، تهران و قم: صدرا، 1368

 

[2] ( 2). بنگرید:

 

الف. همو، حکمت‏ها و اندرزها، ص 3.

 

ب. همو، امدادها و غیبى در زندگى بشر، ص 86

 

[3] ( 3)1 .Psycholo gic .

 

[4] ( 4) 2.

 

[5] ( 5)3 .Psychos omatic .

 

[6] ( 1). بنگرید: الف. اسلام و بهداشت روان، مجموعه مقالات اولین همایش بین‏المللى؛

 

ب. نقش دین در بهداشت روان، ج 1، ص 28 و 153- 187، قم: معارف، چاپ اول، 1382.

 

ج. همان، ج 2، ص 27.

 

د. پت کورى، بازگشت به دعا در آستانه هزاره سوم، ترجمه: عزیزاللَّه صوفى سیاوش.

 

[7] ( 2). بنگرید: الف. ویلیام جیمز، دین و روان، ترجمه: مهدى قائنى و ...

 

ب. شهید مطهرى، یادداشت‏ها، ج 4، ص 196، قم و تهران: صدرا، چاپ دوم، 1382.

 

[8] ( 3). بنگرید:

 

الف. شهید مطهرى، یادداشت‏ها، ج 4، ص 158 و 159؛

 

ب. همان، ج 7، ص 15- 19.

 

ج. همو، امدادهاى غیبى در زندگى بشر، ص 39، قم: صدرا، چاپ هفتم، 1374.

 

[9] ( 4). مجموعه مقالات اولین همایش نقش دین در بهداشت روان، ص 167، قم: نوید اسلام، چاپ اول، 1377.

 

[10] ( 5). همان.

 

[11] ( 6). بنگرید: شهید مطهرى، یادداشت‏ها، ج 4، ص 122.

 

[12] ( 7).Psychocy berentic .

 

[13] ( 1). همو، یادداشت‏ها، ج 4، ص 123 و 158- 159

 

[14] ( 2). همان، ص 154

 

[15] ( 3). بنگرید: الف. ویلیام جیمز، دین و روان، ترجمه مهدى قائنى.

 

ب. شهید مطهرى، همان، ص 169

 

[16] ( 4). مجموعه مقالات اولین همایش نقش دین در بهداشت روان، ص 167

 

[17] ( 5). بنگرید: حمیدرضا شاکرین، دین‏شناسى، ص 30- 32

 

[18] ( 6)2 .Milton Yinger .

 

[19] ( 7)

 

3. Religionan dIndividual Needs" in Scientific Studyof Religion, p. 196- 1777.

 

[20] ( 8). آلستون، م. یینگر، م. لگنهاوزن، دین و چشم‏اندازهاى نو، ترجمه غلامحسین توکلى، ص 162

 

[21] شاکریان، حمیدرضا، چرا دین؟ چرا اسلام؟ چرا تشیع؟، 1جلد، دفتر نشر معارف - قم، چاپ: سوم، 1390.